ADHD (Attention Deficit Hyperactivity Disorder) is een veelvoorkomende aandoening bij kinderen die zich uit in symptomen zoals onoplettendheid, hyperactiviteit en impulsief gedrag. Voor veel kinderen met ADHD is de slaap een groot probleem. Het biologische ritme wordt vaak verstoord, wat leidt tot slaapproblemen zoals moeilijk in slaap vallen of vaak wakker worden ’s nachts.

Als slaapcoach voor baby’s en kinderen merk ik dat veel kinderen met ADHD slaapproblemen hebben. Uit onderzoeken blijkt dat het systeem dat de biologische klok, die het 24-uursritme in het lichaam regelt, van kinderen met ADHD niet optimaal functioneert.
Hun melatonineaanmaak begint ’s avonds op een te laat moment. Dit wordt een vertraagde slaapfasestoornis of DSPS (delayed sleep phase syndrome) genoemd. 

Kinderen met ADHD

Kinderen met ADHD zijn snel afgeleid. Ze kunnen niet lang ergens de aandacht bij houden. Vaak is er ook sprake van lichamelijke onrust (friemelen, wiebelen) en grote beweeglijkheid (steeds opstaan en rondlopen).

Als ouder speel je een belangrijke rol in het tijdig herkennen van de signalen die op ADHD bij je kind of peuter kunnen wijzen. Op deze pagina vind je een overzicht van de belangrijkste symptomen.

​​​​​​​Soms hoor je nog dat het aan de opvoeding ligt dat een kind zo druk is. Dat is absoluut niet waar. Uit diverse onderzoeken blijkt dat mensen met ADHD een andere hersenwerking hebben dan andere mensen. ADHD is dus geen ziekte, het ligt niet aan de opvoeding. Wel is ADHD erfelijk. Het kan ‘in de familie zitten’. 

Kenmerken ADHD bij kinderen

Natuurlijk hebben niet alle drukke of dromerige kinderen ADHD. Je hoeft je dus niet onmiddellijk zorgen te maken als je jouw kind of peuter in enkele symptomen herkent. De kenmerken alleen zijn onvoldoende om de diagnose ADHD te stellen. Het is dan ook raadzaam om zelf geen conclusies te trekken, maar een specialist in te schakelen die de diagnose ADHD vaststelt bij jouw kind.

Kenmerken voor kinderen met ADHD zijn:

• Onoplettendheid, concentratieproblemen;
• Erg druk zijn (hyperactief);
• Impulsiviteit (niet denken, maar doen). 

Het gedrag van het kind met ADHD zorgt vaak voor problemen in het gezin, op school of in het contact met vriendjes en vriendinnetjes.

Symptomen onoplettendheid of slechte concentratie:

• Onvoldoende aandacht aan iets schenken en daardoor fouten maken (bijvoorbeeld in schoolwerk)
• Moeite om de aandacht erbij te houden
• Niet goed kunnen luisteren
• Niet doen wat anderen van het kind vragen
• Moeite om taken af te maken
• Regelmatig spullen kwijt zijn
• Snel afgeleid zijn
• Vaak iets (een afspraak, een opdracht) vergeten

Symptomen hyperactiviteit en impulsiviteit

• Wiebelen, veel bewegen met handen / voeten, draaien op de stoel
• Niet kunnen blijven zitten
• Rondrennen, overal op klimmen
• Geen rust nemen, voortdurend bezig zijn (doordraven)
• Bij oudere kinderen: onrust, moeilijk kunnen ontspannen
• Moeilijk rustig kunnen spelen
• Veel praten
• Moeite om op de beurt te wachten

Heeft jouw kind ADHD, of vermoed je dat dit het geval is? Aarzel dan niet om contact op te nemen met jouw huisarts.

Tip voor afleiding ADHD bij je kind; Fidget toys!

Fidget toys en squeezie knuffels kunnen enorm nuttig zijn voor kinderen met ADHD. Deze kleine speeltjes helpen hen om hun energie op een positieve manier te kanaliseren en zich beter te concentreren. Het constante bewegen of knijpen biedt een soort van sensorische prikkel die de overmatige energie en rusteloosheid vermindert, waardoor ze zich beter kunnen focussen, bijvoorbeeld tijdens het leren of in de klas. Daarnaast kan het spelen met fidget toys helpen om de stress en frustratie die vaak gepaard gaan met ADHD te verlichten, waardoor kinderen zich kalmer en meer in controle voelen.

Shop hier deze leuke squeezie knuffel!

ADHD bij Meisjes – Waarom Wordt Dit Vaak Over het Hoofd Gezien?

ADHD komt bij jongens vaker voor dan bij meisjes, maar dat betekent niet dat meisjes geen ADHD kunnen hebben. Het probleem is vaak dat de symptomen bij meisjes subtieler zijn, waardoor ADHD bij hen later of helemaal niet wordt herkend. Meisjes vertonen vaak minder de typische hyperactieve gedragingen die bij jongens vaak zichtbaar zijn, zoals overmatig bewegen of impulsief gedrag. In plaats daarvan vertonen ze vaak symptomen zoals concentratieproblemen, vergeetachtigheid en innerlijke rusteloosheid.

Dit maakt het voor ouders en leraren moeilijker om ADHD bij meisjes te herkennen. Meisjes internaliseren hun gevoelens vaak meer dan jongens, wat hen vatbaarder maakt voor angst, depressie en andere emotionele problemen. Hierdoor wordt ADHD vaak verward met andere stoornissen, zoals sociale of emotionele problemen. De combinatie van internaliserend gedrag en het ontbreken van zichtbare hyperactiviteit betekent dat de symptomen vaak over het hoofd worden gezien, en de juiste diagnose wordt pas veel later gesteld.

Hoe ADHD de slaap van kinderen beïnvloedt

Een van de belangrijkste gevolgen van ADHD voor kinderen is slaapstoornissen. Veel kinderen met ADHD hebben moeite met in slaap vallen, slapen onrustig en worden vaak wakker. Dit komt onder andere doordat de productie van melatonine vaak vertraagd is of onvoldoende plaatsvindt. Melatonine is het hormoon dat het lichaam helpt te signaleren wanneer het tijd is om te gaan slapen, maar bij kinderen met ADHD komt dit proces vaak later op gang. Hierdoor wordt hun biologische ritme verstoord, wat resulteert in slaapproblemen.

Bij meisjes met ADHD is het vaak moeilijker om deze slaapproblemen te herkennen, omdat ze minder vaak last hebben van de zichtbare symptomen zoals hyperactiviteit. Het verstoorde slaapritme, gecombineerd met de emotionele stress die meisjes kunnen ervaren, maakt het moeilijk voor hen om goed te slapen, wat hun concentratie en stemming overdag verder beïnvloedt.

ADHD en Vrouwen: Hoe hormonen de symptomen versterken

Hoewel ADHD vaak al op jonge leeftijd wordt gediagnosticeerd, blijkt uit onderzoek dat bij veel vrouwen de diagnose pas later in het leven wordt gesteld, vaak pas tijdens de menopauze. Bij vrouwen met ADHD is er bovendien een sterk verband tussen hormonale schommelingen en het verergeren van de symptomen. Onderzoek van PsyQ toont aan dat vrouwen met ADHD 2 tot 3 keer vaker last hebben van stemmingswisselingen in de week voor de menstruatie, na de bevalling en in de menopauze. Deze periodes zijn vaak gekoppeld aan een daling van de oestrogeenspiegels, wat de beschikbare dopamine in de hersenen verder verlaagt.

Dopamine is een neurotransmitter die essentieel is voor aandacht, geheugen, controle over emoties en het vermogen om plannen te maken. Bij vrouwen met ADHD is er vaak minder dopamine beschikbaar, wat bijdraagt aan de symptomen van de aandoening. Wanneer de oestrogeenspiegels dalen – zoals bij de menstruatie, na de bevalling en in de menopauze – wordt dit tekort aan dopamine versterkt, wat de symptomen van ADHD erger maakt.

Het belang van tijdige diagnoses

Of het nu gaat om kinderen of volwassenen, een tijdige diagnose van ADHD is cruciaal om de symptomen effectief te kunnen beheren. Bij meisjes kan dit moeilijker zijn omdat hun symptomen vaak subtieler zijn dan bij jongens. En voor vrouwen, die in de menopauze pas vaak de diagnose krijgen, is het belangrijk om de invloed van hormonale veranderingen op de symptomen te begrijpen.

Voor kinderen met ADHD is het belangrijk om het slaapprobleem aan te pakken door een consistente slaaproutine en een kalmerende slaapomgeving te creëren. Dit kan helpen om hun biologische ritme te herstellen en het melatonineproductieproces te ondersteunen. Bij meisjes met ADHD kan het ook nuttig zijn om rekening te houden met de impact van hormonale schommelingen, vooral als ze in de puberteit zijn.

Bron:Psyq, ADHD Nederland, Parnassia groep.